انواع وصیت و راه های تنظیم متن وصیت نامه

^{_{انواع وصیت}}

برای بررسی وصیت از نظر ماهوی، وصیت را به دو قسم تملیکی و عهدی تقسیم می کنند:

^{_{وصیت تملیکی}}

وصیت تملکی عبارت است از اینکه کسی عین یا منفعتی را از مال خود برای زمان بعد از فوتش به دیگری مجاناً تملیک کند.

^{_{وصیت عهدی}}

وصیت عهدی عبارت است از اینکه شخصی یک یا چند نفر را برای انجام امر یا اموری یا تصرفات دیگری مامور می نماید.بنابراین افراد می توانند تا قبل از مرگ خود به دو صورت عهدی و تملیکی وصیت نمایند و حتی برای زمان بعد از مرگشان نیز می توانند موثر واقع شوند چه از نظر انتقال ماکیت اموال خود به اشخاص و چه ازنظر اداره اموالشان.
اما برای تنظیم وصیت باید از نظر شکلی نیز اصولی رعایت شود تا آثار قانونی بر آن وصیت بار شود و بتوان بعد از مرگ موصی به آن عمل نمود. لازم به ذکر است در صورت عدم رعایت تشریفات تنظیم یک وصیت، آن وصیت نامه معتبر نبوده و نمی توان بر اساس آن اقدامی نمود.

_{^{انواع وصیت نامه و راههای تنظیم آن}}

وصیت چه عهدی باشد وچه تملیکی، به یکی از روشهای زیر منعقد میشود :

^{_{وصیت نامه رسمی}}

وصیتنامه رسمی، از بسیاری جهات بر وصیتنامه خود نوشت رجحان دارد: نخست آن که بیسوادان و کسانی هم که توانایی نوشتن ندارند می توانند از آن استفاده کنند.دیگر اینکه، با ثبت وصیت نامه در دفتر اسناد رسمی، نگرانی ناشی از فقدان وصیت از بین می رود و اراده موصی از گزند حوادث مصون می ماند.
در مقام اجرای وصیت نیز موصی له نیاز به اثبات اصالت آن ندارد و در بسیاری از موارد رجوع به دادگاه ضرورت پیدا نمی کند، و کوتاهی در ارسال وصیتنامه به دادگاه از اعتبار آن نمی کاهد.

با وجود همه این مزایا تمایل موصی از پنهان نگاهداشتن وصیت و پرهیز از نقارهای خانوادگی و همچنین صرفه جویی در وقت و هزینه ثبت سند، باعث می شود که رغبت عمومی بر وصیتنامه خود نوشت بیشتر باشد و جز برخی از اغنیا یا خبرگان حقوقی بدان عنایت نورزند.

♦ نکته - در این نوع وصیت نامه افراد می توانند به دفاتر اسناد رسمی رجوع کنند و با تنظیم وصیت نامه در این دفاتر به وصیت تنظیمی خود اعتباری در حد و اندازه اسناد تظیم شده در دفترخانه اسناد رسمی ببخشند.

_{^{وصیت نامه خودنوشت}}

وصیت نامه خود نوشت سند عادی محسوب می شود وارثان موصی و سایر کسانی که در مقابل آن قرار می گیرند می توانند در اصالت سند تردید کنند.در این صورت، برعهده موصی له است که انتساب وصیتنامه را به شخص موصی اثبات کند و در این راه تابع قواعد عمومی است.
در موردی که اصالت وصیتنامه محرز است و به درستی تاریخ آن احراز می شود، مدعی کسی است که تاریخ برخلاف ظاهر نادرست می داند و باید آن را در دادگاه ثابت نماید . در این دعوا، شهادت به تنهایی نمی تواند کافی باشد (ماده 1309قانون مدنی ) و مدعی باید، به استناد اقرار موصی یا اسناد دیگر، غلط بودن تاریخ را اثبات نماید.

این وصیت نامه ضرورتا باید دارای شرایط ذیل باشد : 

الف- تمام آن به خط موصی نوشته شده باشد.

ب- دارای تاریخ روز و ماه و سال به خط موصی باشد.

ج- به امضای موصی رسیده باشد.

♦  نکته - لازم به ذکر است بر خلاف وصیت نامه رسمی، وصیت خود نوشت حتی در صورت وجود سه شرط فوق، به این دلیل که در دفترخانه اسناد رسمی تنظیم نشده است یک سند عادی است.

♦  نکته - بنابراین برای جلوگیری از اختلافات احتمالی که ناشی از وصیت نامه عادی است، بهتر است با تنظیم وصیت در دفترخانه اسناد رسمی و به شکل رسمی، از این اختلافات جلوگیری شود.
 

^{_{وصیت نامه سری}}

از این وصیت نامه در قانون امور حسبی تعریفی ارائه نشده است ولی، از جمع مواد 279 و 280 می توان گفت وصیت نامه سری، وصیتی است که توسط موصی امضاء و لاک مهر می شود و در اداره ثبت محل اقامت او یا محل دیگری که در آیین نامه وزارت دادگستری معین شده است، به امانت گذارده می شود، بنابرین وصیتنامه سری در واقع مخلوطی از وصیتنامه رسمی و خود نوشت است.

وصت نامه سری ممکن است به خط موصی یا خط دیگری باشد ولی در هر صورت باید به امضای موصی برسد و به ترتیبی که برای امانت اسناد در قانون ثبت اسناد مقرر گردیده است در اداره ثبت اقامتگاه موصی یا محل دیگری که در آئین نامه وزارت دادگستری معین میگردد، امانت گذارده می شود.
( البته لازم به ذکر است طبق ماده 75 قاانون ثبت اسناد و املاک: " هر کس بخواهد سند خود را در اداره ثبت اسناد به امانت بگذارد، باید آن را در پاکت یا لفاف دیگری که لاک و مهر شده گذاشته و شخصا روی پاکت، تاریخ تسلیم امانت را با تمام حروف در حضور مسوول دفتر قید کند و در صورتی که نتواند بنویسد باید دو نفر شاهد، تاریخ مزبور را روی لفافه یا پاکت نوشته، امضاء و مهر کنند.)

♦  نکته 1 - کسی که سواد ندارد نمی تواند به ترتیب سری وصیت نماید.

♦  نکته 2 - کسی که نمی تواند حرف بزند هرگاه بخواهد وصیت نامه سری تنظیم کند باید تمام وصیت را به خط خود نوشته و امضاء نماید و نیز در حضور مسوول دفتر رسمی روی وصیتنامه بنویسد که این برگ وصیتنامه اوست و در اینصورت مسوول دفتر باید باید روی پاکت یا لفافی که وصیتنامه در اوست بنویسد که عبارت مزبور را موصی در حضور او نوشته است.
♦  نکته 3 - وصیتنامه رسمی را موصی همه وقت می تواند به ترتتیبی که برای استرداد اسناد امانتی مقرر است استرداد نماید.

 نکته : طبق ماده 291 قانون امور حسبی: " هر وصیتی که به ترتیب مقرر در بالا واقع نشده باشد، در مراجع رسمی پذیرفته نیست مگر اینکه اشخاص ذینفع در ترکه به صحت وصیت اقرار نماید."